Mobil Uygulama Kullanımının İncelenmesi

        Mobil uygulama bağlamında göreceli avantaj, bir buluşun benzerlerinden daha seçkin olduğu anlamına gelir. Kişi tarafından bir buluşun öğrenilme süresi ne kadar hızlıysa uyumluluk süreci de aynı oranda hızlıdır. Mobil uygulamaların açısından baktığımızda ise uyum sürecinde farklı türlere rastlayabiliriz.  Buradan yola çıkacak olursak göreceli avantaj bir mobil uygulamanın başka diğer mobil uygulamalara göre daha sade ve kullanışlı olması durumudur. Cep telefonunda bir mobil uygulamayı kullanmak farklı cihazlarda(tablet, bilgisayar vs.) aynı uygulamayı kullanmaya  göre daha kullanışlı olarak görülmektedir.  Uygulamayı kullanacak kişiler öncelikle uygulamanın kendi günlük yaşam ihtiyaçlarını karşılayıp karşılamadıklarına yönelik olarak uygulamayı kullanıp kullanmayacağına karar verirler.  Bu karar  mobil uygulamalarda algılanan kullanışlılık ismiyle de adlandırılır. 

        Bir buluş kişinin yetişme tarzı ve yaşantı biçimiyle paralel ise kişi bu sürece az bir eğitim ile  daha hızlı uyum sağlayabilir. Belirli bir ürüne alışma evresinde kullanıcılar, daha fazla bilgi edinmek için o ürün hakkında bilgi elde etmeye  çalışırlar.  Bu ürünün göreceli avantajı hakkındaki bilgiyi elde etme çabası ürüne alışma sürecinin ilk basamağını  oluşturur. Kullanıcılar arayışa girdiği zaman alacakları ürünün göreceli avantajını öğrenmek için o ürünü alacak diğer kullanıcılarla kontak kurmaya çalışırlar. Bu değerlendirme aşaması  bir ürünün veya mobil uygulamanın cep  telefonlarında kullanılmasını daha verimli ve zaman kazandırıcı hale getirmektedir. Göreceli avantaj bir buluşun  diğer buluşlara göre çeşitli faktörler yoluyla avantajlarının değerlendirilmesi durumudur. Bir buluşun öncekilere bakış daha iyi olduğunu düşünürsek hedef kitle tarafından bu buluşun (daha az masraflı olması, sadeliği, teknolojikliği, kullanışlılığı bakımından)  daha faydalı olduğu düşünülmektedir. 

Mobil Uygulamaların Benimsenmesi Üzerinde Algılanan Keyif

   Algılanan keyif kavramı bir alıcının aldığı bir mal veya ürünün beklediğinden  daha fazla keyif vermesinin anlaşılması veya hissedilmesi durumu olarak tanımlanır. Başka bir tanımla bireylerin bir sistemi kullandıktan sonra kendilerini başarılarından dolayı ödüllendirmeleri durumudur. Algılanan kullanışlılık gibi dış faktörlerden bağımsız olarak, kişi verilen görevlerde veya çözülmesi güç bir problemde hedefe ulaştığı takdirde bunu kendisinin gerçekleştirdiğini düşünerek bir iç mutluluk yaşar. Algılanan keyif kavramının mobil uygulamalar bağlamına girmesi teknolojinin kabulü bakımından önemli bir adımdır. Akıllı telefon kullanımında fiziki bir alışverişten ziyade kullanıcılara farklı bir deneyim yaşatmak ve bunu keyifli bir biçimde aktarmak için çeşitli resim , hareketli video , ses,  efekt gibi etkileşimli içerikler kullanmak gerekmektedir. Uygulama kullanıcılarının çoğu genç kesimden olduğu için uygulamanın  kendilerine benzeyen diğer uygulamalardan daha popüler olması, tasarım konusunda daha çekici olması , çeşitli renklendirmeler ve animasyonlarla etkileşim kazanmış olması genç kesim için daha eğlenceli ve oynanabilirliği yüksek bir uygulama olarak görülmektedir.

Mobil Uygulama Benimsenmesi Üzerinde Uyumluluk

Uyumluluk bir yeniliğe veya buluşa ona uyum sağlamaya çalışan kişilerin geçmiş deneyimleri , tecrübeleri , günlük yaşam  ihtiyaçlarına olan uyumluluk düzeyidir. Bir yenilik bireyin varoluşsal yapısıyla, kişisel benliğiyle  uyum gösterirse o bireyin    yenilik ile ilgili kararsızlıkları ortadan kalkacaktır. Bu durumda birey daha az bir öğrenme  süreci geçirerek yeniliğe kolay bir şekilde adapte olacaktır. Bir yeniliğin getirileceği bağlam sosyo-kültürel , duygu ve düşünce , kişilerin fikirleri ve hedefleri  veya günlük ihtiyaçlarına bağlı olarak o ortama uygun veya uygunsuz olabilir. Araştırmacılar uyumluluğun teknolojiyi daha fazla kullanmak için önemli bir faktör olduğunu belirtmişlerdir.
 Bazı çalışmalarda göreceli avantaj (RA) ile uyumluluk kavramı birbirlerine benzerlik gösterirler. Bireyler yeniliklerin uygunluğunu onlara benzerlik gösteren diğer yeniliklerle karşılaştırırlar ve diğerine göre daha trend olan , tasarım ve çalışma mantığı daha kolay ve kullanışlı olan ve   kendi akran grubu tarafından daha fazla ilgi gören yeniliği seçmek onlar için daha uygundur.

  Araştırmacılara göre bir akıllı telefon uygulamasını kullanan kişiler yapmak istedikleri işleri istedikleri gibi yapabiliyorlarsa , uygulama yapısı itibariyle kişilerin tarzlarına ve ilgi alanlarına  hitap ediyorsa ve uygulamayı kullanırken sadece uygulamanın sunduklarına bağlı kalmadan kendi isteklerine göre uygulamayı özelleştirebiliyorlarsa o uygulama kullanım bakımından uyumludur.

Teknoloji Kabul Modeli (TAM)

    Teknoloji kabul modeli (TAM) kullanıcıların hangi alana daha fazla ilgi gösterdiklerini belirlemek için kullanılan etkili bir metotdur. Bu modele göre teknolojiye uyum sağlayan kişi sayısı yeterli olmazsa teknolojinin ortaya çıkması engellenebilir.  Bu modelde yapılan araştırma verilerinden elde edilen sonuçlar kullanıcının sergilediği davranışlara göre teknolojiyi kullanma isteğini ve uygunluğunun ölçülmesi yaklaşımlarını gösterir. Literatürde teknoloji kabul modelinden ve ona benzer modellerle farklı alanlar da da çalışmalar mevcuttur. Örneğin  uçak bileti almak için gelen yolcuların sergiledikleri tutumlar incelenmiş ve güven , fayda ve uygunluğun bilet  alırken yolcuları pozitif  olarak etkiledikleri gözlemlenmiştir.  Bu gözlemden yola çıkarak bir yeniliğin benimsenmesi ve kabulü için güven, fayda , uygunluk ve risk  gibi faktörler büyük önem taşımaktadır. Teknoloji Kabul modeli ile ilgili daha fazla bilgi edinmek için buraya tıklayabilirsiniz.

Mobil Uygulamalar Üzerinde Karmaşıklık 

   Karmaşıklık, bir bireyin yeni buluşlar karşısında algılamada zorluklar çekmesi anlamına gelmektedir.  Karmaşıklık yeniliğe olan uyum ile ters orantılıdır. Yeniliğe olan uyum arttıkça karmaşıklık oranı da  aynı oranda azalmaktadır. Yenilik karmaşık olduğu zaman kullanıcı  bunun hakkında bilgi, beceri ve geçmiş deneyimleri olmadığından anlamakta zorluk çekecektir. Bu nedenden dolayı kullanıcılar karmaşık sistemlere daha kısa sürede uyum sağlayabilmek için belirli bir seviyede eğitim görmeleri gerekmektedir.

Akıllı telefon uygulamalarında veya herhangi bir öğrenme ortamında kullanıcılar için sadelik önemlidir. Genç kullanıcılar için bir mobil uygulamayı öğrenmek ve onu kullanabilmek kolay olmalıdır. Genç kullanıcı kesimi genellikle daha az karmaşık ve basit görünümlü içerikleri kabul etmeye meyillidirler. Basit görünümlü uygulamalarda kullanıcıların mobil uygulamalar ile etkileşimleri net ve anlaşılır olmalıdır. Kullanıcılar karşılaştıkları sorunları kolayca anlayabilmeli ve uygulamayı kendi isteklerine göre kolayca kullanabilmelidir

Mobil Uygulamalar Üzerinde Denenebilirlik

  Denenebilirlik,  bir yeniliğe uyum sağlayacak olan bireylerin yeniliği deneyebilme durumudur. Bir yeniliği deneyimleyebilmek, onu kullanma olasılığını büyük ölçüde arttırmaktadır. Bir yenilik daha önceden bilinmiyorsa veya kullanıcı tarafından kullanma zorluğu varsa kullanıcı bu yeniliği kendi ihtiyaçlarına yönelik olarak kullanıp kullanmayacağını test eder. Bu test ise bir yeniliği öğrenme konusundaki belirsizlikleri büyük ölçüde azaltır. Mobil uygulama kapsamında ise bir kullanıcı, mobil uygulamaları indireceği zaman öncelikle onu deneyimlemek ister. Kullanıcı uygulamayı kabul edip etmeyeceğini belirlemek için uygulamayı deneme sürümünde düzgün bir şekilde test etmelidir. Mobil uygulamalarda ise birçok içerik belirli sürelerde kullanıma açık olarak sunulur ve kullanıcılar bu uygulamanın bazı özelliklerini kısıtlı olarak belirli bir süre içerisinde deneyimleyip o uygulama hakkında daha net fikirlere sahip olabilirler. Uygulama geliştiricileri kullanıcıların uygulamaya girdiklerinde ne ile karşılaşacaklarını görebilmeleri için kullanıcılara akıllı telefon uygulamasını bir süre kullanmalarına izin vermelidir (Örneğin:30 günlük deneme süresi).Bu deneme imkanı  kullanıcıların uygulamaya alışma sürecini hızlandırmaktadır.  

Mobil Uygulama Kullanımı Üzerinde Gözlenebilirlik Kavramının İncelenmesi

Gözlenebilirlik kavramı, yeni uygulamaları kullanmanın oluşturduğu sonuçların çevredeki bireyler tarafından gözlenebilmesi ve bu sonuçların diğer bireylere iletebilmesidir. Kişiler çevresindeki bireylere uygulamayı gösterme ya da tavsiye etme eğilimindedirler. Kişiler gördükleri şeyleri taklit etme yönünde eğilim göstermektedir. Uygulama kullanıcılarının yapmış olduğu paylaşımlar, çevredeki bireylerin dikkatini çekmiş ve onları uygulamayı kullanmaları yönünde teşvik etmiştir. Mobil uygulama üzerinde kullanıcılar, uygulamaları gözlenebilirlik yoluyla kullanma yoluna başvurabilirler. Yani sosyal sistemden etkilenen kullanıcılar yeniliği daha çabuk benimsemektedir. Bununla birlikte insanlar mobil uygulamaları kullanırken bir takım sınıflandırmalarda bulunmaktadırlar. Örneğin; diğer insanların uygulamayı kullandıklarında ilgi duyup duymaması, mobil uygulamanın kullanılmasıyla birlikte daha fazla bilgi sahibi olunması, mobil uygulamayı kullanan diğer insanların uygulamayı beğenmesi ve mobil uygulamayı insanlara tanıtırken zorlanmama gibi faktörler gözlenebilirlik açısından etkilidir. 

Gözlenebilirlik, kullanıcıların teknolojiyi kabul etmesinde önemli rol oynamaktadır.

Mobil Uygulamalar Üzerinde İmaj

Yaşadığımız çağ itibari ile kurumların ve mobil uygulamalar için geliştiricilerin etkili tutundurma politikalarının önemli faktörlerinden biri olarak “etkili imaj” kavramı ortaya çıkmaktadır. İmaj; mobil uygulamalar doğrultusunda bağlantılı olan davranış, vizyon, fikir, bilgi birikiminin bütünüdür. Genç kuşak başta olmak üzere kullanıcıları çeşitli psikolojik uyarıcılar tetikleyerek, popüler olan uygulamalara yönlendirdiği görülmüştür. Mobil uygulamaların kullanımının yanı sıra etkili imaj faktörünün insanlar üzerinde çeşitli etkileri bulunmaktadır. İnsanlar bazı kriterlere göre karar vermektedirler. Bunlar; “ genel olarak mobil uygulama kullanımının kolay olması, mobil uygulamaları yalnızca gençlerin kullanıp kullanmaması, uygulamayı kullanırsam diğerlerinden farklı görünür müyüm, mobil uygulamayı kullanan insanların modaya uygun olması ve uygulama kullanımının insanların dış görünüşü üzerindeki etkisi ”  olarak sınıflandırılmaktadır. İnsanlar gördükleri ürünleri, kişileri, uygulamaları zihinlerinde bir takım çıkarımlar yaparak ürene, kişiye, uygulamalara karşı fikirde bulunmaktadırlar. Bu bağlamda sosyal medya insanlar arasında mobil uygulamaların popülaritesi gittikçe artmaktadır. Fakat kurumlar ve uygulama sahipleri, doğru imaj ile var olan uygulamaların popülaritesini arttırdıkları görülmektedir.

Akıllı Telefon Uygulamalarında Algılanan Kullanışlılık

Mobil uygulamaları kullanırken insan davranışını temsilen oluşturulan Teknoloji Kabul Modeline göre “algılanan kullanışlılık”; kişi ya da kullanıcıların bir fiili gerçekleştirmek üzere kendine olan inanç düzeyini temsil etmektedir. Algılanan kullanışlılık, insanların teknolojiye bağlanmasında ve teknolojiyi benimsemesinde önemli rol oynamaktadır. Teknolojiyi kabul eden erken çoğunluk kitlesi kullanışlılık, tasarım, uygulama, algı, verimlilik ve sosyal imaj etkilerini göz ardı etmemektedir. Algılanan kullanışlılık, kişi ya da kurumların uygulama ve hizmete olan güvenin artmasında önemli etkiye sahiptir. Kullanıcılar davranışlarını belirli kriterlere göre değerlendirdikleri için verilen fiyat performansına karşın alınan verimliliğe bakmaktadırlar. Algılanan kullanışlılık, satın aldıkları uygulamaların kullanımını arttırmada önemli ölçüde etkili olduğu gözlemlenmiştir. Fiyat performansına karşın alınan verimlilik olumlu sonuçlar çıkardığında yeniden kullanma esnekliğini arttırmaktadır. Algılanan kullanışlılığın, mobil uygulamaların ve teknolojinin kişi ya da kurumlar tarafından benimsenmesi ve kullanım niyetlerinin önemli etkeni olduğu birçok araştırmacı tarafından kabul görmüştür.

Kullanıcıların mobil uygulamaları benimsemelerine yönelik davranışlarını belirlemek amacıyla ortaya çıkardığı araştırmalarında, algılanan kullanışlılığın kişi ya da kurumların davranışları üzerinde algılanan kullanım kolaylığına göre daha güçlü davranışsal etkiye sahip olduğunu belirtilmiştir.  Diğer bir ifadeyle algılanan kullanışlılık mobil uygulamaların popülaritesini arttırmada kullanıcılar bağlamında önemli etkiye sahiptir. Algılanan kullanışlılık belirli faktörlere göre değerlendirilmektedir. Bunlar; mobil uygulamaların kullanımı, özel etkinliklerin verimliliğini arttırır ya da mobil uygulamaların kullanımı, belirli etkinliklerde verimliliği arttırır veya belirli faaliyetler için mobil uygulama kullanımının çok yararlı olduğu konusunda sınıflandırma yapılmıştır. 

Kullanıcıların Bir Mobil Uygulamayı Benimsemesinde Fiyat Faktörü

Kullanıcılar bir mobil uygulamayı kullanıp kullanmayacağına karar verme aşamasında öncelikle uygulamanın fiyat faktörüne bakmaktadırlar. Bir uygulama fiyat ve performans açısından kullanıcıların istediklerini karşılayıp onlara eğlence veya aradığı bir bilgiyi sunuyorsa mobil uygulama fiyat açısından kullanıcıları tatmin eder.

Teknoloji Kabul Modeli

TKM bir kullanıcının herhangi bir mobil uygulamayı kabul etmesi esnasında hangi faktörlere bağlı kalındığını ve ne gibi değişikliklerle kullanıcıların daha fazla uygulama kullanma meyilinde olduğunu hesaplayan bir modeldir. Bu modeli Davis isimli araştırmacı makalelerinde kullanmış ve mobil uygulamalar için araştırma yapanlar tarafından oldukça fazla ilgi görmüştür.

Teknoloji Bağımlılığı

Günümüzde birçok kullanıcı gününün büyük bir çoğunluğunu sosyal medya üzerinde geçirmektedir. Fakat kullanılan birçok uygulama kullanıcılar için yeterince tatmin edici olmamaktadır. Kullanıcılar kendi isteklerini ve aradıkları şeyleri bulmak için giriş yaptıkları uygulamalardan vakit harcayarak çıkmaktadır. Bir mobil uygulamanın verimli olabilmesi için öncelikle kullanıcı isteklerini karşılayabiliyor olması ve kullanışlılık bakımından kullanıcı dostu olmalıdır.